Op vrijdag 2 juni ontving Jan D’hondt, (toen nog waarnemend hoofdarchivaris, maar ondertussen bevorderd tot hoofdarchivaris), ons hartelijk in het stadsarchief van Brugge. In de Wezenkamer en bij een kopje koffie neemt Jan ons mee naar het verleden. Het stadsarchief bestaat in feite sinds de Belgische omwenteling, maar het oudste stedelijke archief gaat terug tot 1280. Sinds 1988 bevindt het stadsarchief zich in het voormalig Landhuis van het Brugse Vrije op de Burg.

De werking van het stadsarchief richt zich voornamelijk op het ontsluiten van het archief naar het ruime publiek. Gemiddeld drie keer per jaar organiseert het stadsarchief in de Schepenkamer een kleine tentoonstelling. In 1993 werd de vriendenkring ‘Levend Archief’ opgericht. Deze vriendenkring heeft als doel het stadsarchief meer naambekendheid te geven en de drempel voor een bezoek aan het archief te verlagen. De uitgave van het driemaandelijkse tijdschrift ‘Archiefleven’, de organisatie van tentoonstellingen en de opmaak van publicaties over onder andere huizenonderzoek dragen hiertoe bij.  Het stadsarchief is er in geslaagd om een brede vrijwilligerswerking op te zetten. Een dertigtal vrijwilligers werkt actief mee aan het ontsluiten van archief, waaronder ook de fotocollectie.

Na de inleiding neemt Jan ons mee naar de leeszaal. Op vraag van de bezoekers lopen de archiefmedewerkers af en aan met de gevraagde archiefstukken. In de leeszaal is ook de mogelijkheid voorzien om digitale stukken te raadplegen. Enkele computers geven toegang tot de digitale inventarissen, via enkele andere computers is het mogelijk om gedigitaliseerde archiefstukken te raadplegen.

Het Stadsarchief kan ondertussen circa 500.000 gedigitaliseerde beelden aanbieden. Toch maakt dit aantal maar 1 % uit van de 7000 meter archief die het stadsarchief bewaart. Voorlopig blijft men dus inzetten op digitaliseren en via de website archiefbankbrugge.be wordt er gewerkt aan een volwaardige digitale leeszaal.

Jan geeft ons meer inzicht in de aanpak van het stadsarchief omtrent digitalisering. Zo leren we dat de gedigitaliseerde archiefstukken eerst worden omgezet naar microfilm, om dan vervolgens gescand te worden. Slechts wanneer kleur een belangrijk element van het archiefstuk vormt, wordt het stuk rechtstreeks gedigitaliseerd. Jan legt uit dat deze werkwijze voorkomt uit kostenoverwegingen en op die manier bezit het stadsarchief van alle gedigitaliseerde stukken een veiligheidskopie op microfilm.

Naast de digitale toegang zijn in de leeszaal ook analoge toegangen te vinden. In de jaren 1970 heeft men alle parochieregisters gekopieerd en ingebonden. Deze zijn vrij te raadplegen, op vraag kunnen bezoekers inzage krijgen in de originele registers.

Vervolgens trekken we naar de kelder om enkele archiefdepots te bezoeken. Het stadsarchief beschikt over zo’n 24 kleine depots, verspreid over de kelders en zolders van het gebouw. De ruimtes werden aangepast om te voldoen aan de vereisten voor de bewaring van archief. We krijgen enkele interessante stukken te zien waaronder een stadsrekening uit 1307 waarbij de onafgewerkte perkamenten kaft nog sporen vertoont van de vacht van het dier. We krijgen ook voorbeelden van de wijze waarop de charters worden opgeborgen. Het mooi versierde inschrijvingsboek van de nering van de kruideniers is dan weer één van de weinige voorbeelden dat een archiefdocument niet alleen inhoudelijk maar ook esthetisch waardevol kan zijn. Het stadsarchief beschikt ook over een hele collectie doodsbrieven. De oudste doodsbrieven dateren van het eind van de 18^de eeuw en houden soms niet meer in dan de vermelding van de naam van de overledene op de achterkant van een gerecycleerde speelkaart. Ten slotte mogen we een kijkje nemen in het archiefdepot waar de iconografische stukken bewaard en verwerkt worden.

Terug aangekomen in de Wezenkamer, vertelt Jan ons nog wat meer over de archiefbank, de beeldbank en hun historisch geoloket kaartenhuisbrugge.be[1]. Na de vragenronde eindigt ons bezoek en staat er weer een geslaagde editie van Bij de Archivaris op Schoot op de teller.

[1] Te raadplegen op resp. www.archiefbankbrugge.be, https://erfgoedbrugge.be/collection-pagina/fotos/ en www.kaartenhuisbrugge.be.