Begin dit jaar verhuisde het Gentse Rijksarchief van de vertrouwde locatie in het Geraard de Duivelsteen naar een prachtige nieuwbouw in de Bagattenstraat. Het FAAD en de VVBAD waren benieuwd en organiseerden op zaterdag 05 december 2015 een bezoek. Archivaris Joke Verfaillie gaf een gesmaakte rondleiding. Ze vertelde daarbij alles over de geslaagde verhuis en de manier van werken op de nieuwe locatie.

Een uitstekende ligging in de Bagattenstraat

Het Gentse Rijksarchief was al een hele tijd op zoek naar een nieuwe locatie. Het Geraard de Duivelsteen, waar het sinds 1904 een onderkomen had gevonden, was te klein en beantwoordde niet aan de moderne vereisten van archiefbewaring en publiekswerking. Verschillende opties werden overwogen. Uiteindelijk koos men voor een nieuwbouw in de Bagattenstraat. De plaats in het centrum en de nabijheid van openbaar vervoer speelden daarbij een belangrijke rol. Ook de dichte ligging van de universiteit en diverse archief- en bibliotheekinstellingen had een invloed.

Leeszaal Rijksarchief Gent

De nieuwbouw is een ontwerp van architectenbureau Robbrecht en Daem. De uitvoering werd verzorgd door het bureau Arch & Teco. De bouwwerken gingen van start in juni 2012. Aan het einde van de zomer van 2014 was alles klaar. Het hele project werd mogelijk gemaakt door een samenwerking tussen de staat en enkele wisselende privé-partners.

Goed voorbereide verhuis

Een goede voorbereiding is alles bij een verhuis. De mensen van het Gentse Rijksarchief hielden daar sterk rekening mee en bereidden alles minutieus voor. De fysieke verhuis liep letterlijk en figuurlijk op wieltjes. Daar zorgde de firma Potiez-Deman mee voor.

Iets moeilijker was de virtuele verhuis. Er kwam ook archief uit het vroegere Rijksarchief Ronse en uit het Rijksarchief Beveren. Deze archiefbestanden waren in afzonderlijke databanken beschreven. Die databanken vormen de input van het archiefbeheersysteem Archeion waarmee zowel magazijnplaatsing en intellectueel beheer (archiefblokken en -bestanddelen, archiefvormers en toegangen) als de gebruikerskant (leeszaal) worden aangestuurd. Dit moest allemaal aangepast worden. Uiteindelijk nam dit een half jaar in beslag. Er werd zelfs een speciale tool in Brussel geschreven om de databanken vlot samen te voegen. Dit is dus een belangrijk aandachtspunt bij een verhuis!

Veel ruimte

Uiteindelijk verliep alles vlot en werd circa 30 kilometer archief verhuisd. Dit archief wordt bewaard in de moderne en geklimatiseerde depots die zich zowel onder- als bovengronds bevinden. Alles samen is er nu plaats voor 40 kilometer. Dit kan eventueel nog opgedreven worden tot 43 à 45 km.

Naast depot- is er ook heel veel werkruimte in het gebouw. Personeel, vrijwilligers en stagiairs kunnen er in heel comfortabele omstandigheden werken. Tijdens de rondleiding kregen we eveneens de grote losruimte voor archief, de quarantainekamer en de inpakateliers te zien. Er is zelfs plaats voor externen om er aan hun overgedragen archief te komen werken. Alle ruimtes zijn qua ligging perfect op elkaar afgestemd zodat de werking heel efficiënt verloopt.

In de leeszaal is plaats voor maar liefst 124 bezoekers. Het licht dat er binnenvalt komt steeds uit het noorden en is diffuus. Dit laatste voorkomt beschadiging van de archiefdocumenten. Er is ook een sterke geluidsdemping, bezoekers werken er in een oase van rust en comfort.

Een ander pareltje in het gebouw is de multifunctionele ruimte. Die heeft een capaciteit van 50 personen en wordt gebruikt voor lezingen, recepties, lessen … Het is een mooi voorbeeld van de symbiose tussen het Rijksarchief en de universiteit. Studenten krijgen er werkcolleges waarbij gebruik gemaakt wordt van archiefdocumenten uit de bestanden van het Rijksarchief.

Het nieuwe Gentse Rijksarchief is dus zeker een bezoek waard!