Vandaag is de start van het nieuwe academiejaar en ook de start van het laatste jaar van de Master
of Arts in de archivistiek: erfgoed- en informatiebeheer aan de Vrije Universiteit Brussel en het
Graduaat in het informatiebeheer aan de Erasmushogeschool Brussel. Vorig jaar werd de stekker uit
beide opleidingen getrokken omwille van dezelfde reden: een te laag studentenaantal en bijgevolg te
weinig middelen. Beide opleidingen leveren volgens het werkveld goede kwaliteit bevestigd door
visitatiecommissies. Archief en/of informatiebeheer is blijkbaar niet belangrijk genoeg voor het hoger
onderwijslandschap. We moeten vaststellen dat economische motieven voor instellingen meer
doorwegen dan kwaliteit en maatschappelijk belang.
Informatiebeheerders en archivarissen zijn wel degelijk van maatschappelijk belang. Sinds eind jaren
‘80 is er door de digitale revolutie een informatie-explosie ontstaan. Om al die informatie te
verwerken hebben overheden en bedrijven professionals nodig om dit te managen. Zo kunnen
beslissingen efficiënter en effectiever genomen worden. Daarnaast moeten democratische
overheden transparant zijn in hun beslissingen en bestuur, en naar alle belanghebbenden
verantwoording afleggen. Zonder transparantie en maatschappelijke verantwoording vervallen we in
een autoritaire samenleving. Informatiebeheerders en archivarissen spelen hier een belangrijke rol
in. Ze zijn een steunpilaar van de democratie en een goed functionerende overheid.
Bijna dagelijks ervaren we op de werkvloer hoe slecht informatiebeheer leidt tot allerlei
wantoestanden: van informatieverlies, risico’s op vlak informatieveiligheid, imago- en economische
schade voor de betrokken de organisatie(s), tot inbreuk van privacy of andere rechten. De lijst met
incidenten is groot en wordt steeds groter. Informatiebeheer is een randvoorwaarde geworden voor
een goede bedrijfsvoering en hiervoor zijn goed opgeleide informatiebeheerders nodig.
De beslissing om de opleidingen stop te zetten is een grote stap achteruit in de professionalisering
van de informatiesector. Dit staat haaks op de groeiende nood binnen het werkveld voor goed
opgeleide professionals. Als het FAAD vragen we dan ook dat er een nieuwe opleiding wordt
ingericht rond informatiebeheer. Een sterke opleiding die ingebed is in het hoger onderwijs, is de
beste garantie voor kwaliteitsvolle professionalisering van onze sector. We kunnen er als
samenleving alleen maar de vruchten van plukken.
Toen ik eerder dit jaar, op 45-jarige leeftijd en op vraag van onze directeur-generaal, aan het “Postgraduaat Informatiebeheer” van de Erasmushogeschool Brussel begon, kon ik nog niet vermoeden dat de hogeschool eigenlijk al beslist had om deze studierichting af te schaffen. Ik had dan ook gemakkelijk de beslissing kunnen nemen om mij uit te schrijven, ook al omdat ik als gediplomeerd archivaris het diploma niet per se nodig heb. Ik heb echter al vrij snel beslist om de studie toch af te maken, ook omdat ik merkte dat ik op bepaalde vlakken nog zaken kon bijleren, zelfs zaken die ik in de context van mijn werk heb kunnen toepassen. Met het Postgraduaat (en het Graduaat) Informatiebeheer sneuvelen er 2 zeer boeiende en zinvolle studierichtingen, vanuit een besparingsdrang die al langer binnen het hoger onderwijs naar voren komt. Gent zal het nieuwe centrum worden van wat in Vlaanderen nog van de studie informatiebeheer overblijft maar het is niet voor iedereen evident om daar te gaan studeren. Er is dus zeker nood aan een meer centraal gelegen opleiding, in Brussel en/of Leuven. Laten we in Vlaanderen het voorbeeld van onze Franstalige vrienden volgen die voor het eerst met een volwaardige archiefopleiding zullen starten. Evert Smolders, archivaris, GOB